ALKOHOLE (Gliceryna, mentol, glikol)

Alkohole są to związki chemiczne zawierające przynajmniej jedną lub więcej grup hydroksylowych połączonych z atomem węgla w hybrydyzacji.

Najprostsze i najczęściej spotykane alkohole w życiu codziennym to te, które zawierają jedną grupę hydroksylową w cząsteczce pochodne alkanów o wzorze ogólnym CnH2n+1OH, czyli alkohole monohydroksylowe, na przykład metylowy, etylowy, propylowy. Analogiczne związki organiczne, w których grupa hydroksylowa połączona jest z węglem w hybrydyzacji sp2, to fenole (hydroksylowe pochodne benzenu i innych związków aromatycznych) lub enole (hydroksylowe pochodne alkenów).

Podział alkoholi :

alkohole jednowodorotlenowe (monohydroksylowe)

alkanole, np. metanol, etanol
alkenole, np. alkohol allilowy
alkinole, np. alkohol propargilowy
alkohole cykliczne, np. cykloheksanol
alkohole aromatyczne, np. alkohol benzylowy (zawierają one grupę -OH przy łańcuchu bocznym, nie przy pierścieniu)

alkohole wielowodorotlenowe

diole
cukrole

Ogólną przemysłową metodą otrzymywania alkoholi jest reakcja przyłączania wody do alkenów. Metanol uzyskuje się w znacznych ilościach z surowców nieorganicznych. Jednakże dużo alkoholi można uzyskać z produktów naturalnych. Najstarszą, opanowaną przez człowieka, technologią produkcji alkoholu etylowego jest fermentacja skrobii lub innych bogatych w cukry surowców (miód, winogrona i inne owoce). W mniejszych ilościach podczas procesu fermentacji alkoholowej tworzą się też alkohole pierwszorzędowe o dłuższych łańcuchach węglowych, które można wyodrębnić z tzw. fuzli czyli pozostałości po oddestylowaniu frakcji zawierającej etanol. Warto też wspomnieć o otrzymywaniu glicerolu z surowców tłuszczowych przy okazji produkcji mydła, czy metanolu jako produktu tzw. suchej destylacji drewna.

Alkohole należą do znanych od dawna związków chemicznych i wykorzystywane są często jako substraty do otrzymywania innych, bardziej skomplikowanych związków. Znajdują też zastosowanie jako rozpuszczalniki w laboratorium, w artykułach gospodarstwa domowego i w przemyśle. Największe zastosowanie w gospodarce mają dwa alkohole: metanol i etanol. Metanol jest dobrym rozpuszczalnikiem i jest stosowany w m.in. przemyśle chemicznym i farmaceutycznym. Etanol ma szerokie zastosowanie w przemyśle spożywczym i farmaceutycznym. Spośród alkoholi największe znaczenie gospodarcze mają metanol i etanol. Poniżej wybrane zastosowania tych dwóch alkoholi.

Metanol

rozpuszczalnik (rozpuszczają się w nim tłuszcze, żywice i pokosty ),
przemysł farmaceutyczny,
paliwo,
przemysł chemiczny, przemysł barwników, tworzyw sztucznych, włókien syntetycznych,
w produkcji estrów metylowych, formaldehydu, kwasu mrówkowego, polioksymetylenu.